Diyarbakır, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, her biri kendi izlerini bırakmış bir şehir olarak öne çıkar. Bu zengin tarih içinde yer alan ve Akkoyunlu beylerinden Kasım Bey tarafından 1500 yılında inşa edilen Şeyh Mutahhar Camii, şehrin önemli anıtsal eserlerinden biridir.
Tarihle Yüklü Bir Anıt: Şeyh Mutahhar Camii
Şeyh Mutahhar Camii, Akkoyunlu dönemine ait muazzam bir mimari örnek olarak öne çıkar. Kasım Bey’in emriyle inşa edilen cami, halk arasında “Şeyh Matar Camii” olarak bilinse de, kaynaklarda “Kasım Bey Camii” veya “Kasım Padişah Camii” adlarıyla da anılmaktadır. Cami, Akkoyunlular’ın mirası üzerine inşa edilmiş olup, şehirdeki diğer tarihi yapılar gibi zengin bir kültürel geçmişe sahiptir.
Dört Ayaklı Minare: Anadolu’nun Tek Örneği
Caminin en dikkat çeken özelliklerinden biri, dört ayaklı minaresidir. Yekpare taş sütun üzerinde dört köşeli olarak yükselen minare, Anadolu’da eşine ender rastlanan bir mimari şaheserdir. Dört ayak, İslam’ın dört mezhebini simgeler. Minarenin eşsiz yapısı, sütunlarının altından yedi defa geçmenin dilek kabul etme inancıyla da öne çıkar.
Mimari Detaylar ve Hasat Paşa Hanı Çevresi
Caminin kare planlı ve tek kubbeli olması, Osmanlı mimarisinin etkileyici bir örneğidir. Caminin yanlarındaki üçer pencere, içeride ve dışarıda kemerlerle kapanan girintilere sahiptir. Mihrap bölgesindeki iki yanındaki geçitler, üst kattaki küçük mahfillere çıkış sağlar.
Cami, Hasan Paşa Hanı’nın yanındaki dar bir sokakta yer alır ve bu tarihi dokuya entegre bir yapı olarak şehrin atmosferine benzersiz bir dokunuş katar.
Tarihi Zorluklar ve Şehit Tahir Elçi
2015 yılında, YDG-H üyeleri ile polis arasında çıkan çatışma, caminin minaresinin sütunlarına zarar verdi. Bu olayın ardından Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi, caminin önünde bir basın açıklaması yaparak olayı kınadı. Ancak, bu basın açıklamasının ardından açılan ateş sonucu silahla vurularak hayatını kaybetti. Tahir Elçi’nin ölümü, sadece bir caminin değil, aynı zamanda şehrin tarihine ve toplumsal hafızasına büyük bir iz bıraktı.
Diyarbakır’ın tarihi dokusunu koruyan Şeyh Mutahhar Camii, mimari zarafeti ve tarihî önemiyle şehrin ve ülkenin kültürel mirasını temsil eden önemli bir yapı olarak günümüze ulaşmıştır. Bu cami, sadece taş duvarlarıyla değil, aynı zamanda içinde yaşanan tarihi olaylarla da dolu bir anlam taşır.